ਲੁਧਿਆਣਾ : ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ-ਮੁਕਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 814 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅਸਫਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਜ਼ੋਨ ਡੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਖੇ ਰੀਵਿਊ ਮੀਟਿੰਗ ‘ਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਵਨੀਤ ਸਿੰਘ ਬਿੱਟੂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਇਸ ਤੱਥ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੀਵਰ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ (ਐਸਟੀਪੀ) ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦਾ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਹੀ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਵਿਚ ਡੇਅਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਗੋਬਰ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਐਸਟੀਪੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਡੇਅਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਗੋਹੇ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਲਈ ਠੋਸ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸਿਰਫ ਚਿੱਟਾ ਹਾਥੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕੇਵਲ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ‘ਤੇ ਹੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਵਿਚ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਕਾਇਆਕਲਪ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਮਾਰਟ ਸਿਟੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਬਾਰੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਮੀਟਿੰਗ ਚ ਵਾਟਰ ਸਪਲਾਈ ਤੇ ਸੀਵਰੇਜ ਬੋਰਡ ਐਕਸਈਐਨ ਪਾਰੁਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਵੇਂ ਐਸਟੀਪੀ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਚਾਰ ਐਸਟੀਪੀ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਐਸਟੀਪੀ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਤਾਂ ਹੀ ਕਰਨਗੇ ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਮਿਲੇਗਾ।
ਜੇਕਰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਗੋਬਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਐਸਟੀਪੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਗੋਬਰ ਕਾਰਨ ਐਸਟੀਪੀ ਪੌਦੇ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬੱਲੋਕੇ ਐਸਟੀਪੀ ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਡੇਅਰੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਸੀਵਰੇਜ ਲਾਈਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਪਸ਼ੂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਨੇ ਸੀਵਰੇਜ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਵੀ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ‘ਤੇ ਪਵੇਗਾ।
ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਛੇ ਪੰਪਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਪਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੱਥੋਂ ਇਹ ਪਾਣੀ ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਲਾਈਨ ਰਾਹੀਂ ਨੇੜੇ ਦੇ ਐਸਟੀਪੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਪੰਪਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਜਮਾਲਪੁਰ ਐੱਸਟੀਪੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰ ਨਗਰ, ਟਿੱਬਾ ਰੋਡ ਅਤੇ ਗੌਘਾਟ ਦਾ ਏਰੀਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੱਕ, ਗੌਘਾਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੰਪਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਸਿਰਫ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪੰਪਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਗਊਘਾਟ ਖੇਤਰ ਦਾ ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਿੱਧਾ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਲੋਕੇ ਐਸਟੀਪੀ ਪਲਾਂਟ ਲਈ ਕੁੰਦਨਪੁਰੀ, ਉਪਕਾਰ ਨਗਰ ਅਤੇ ਲਾਰਡ ਮਹਾਵੀਰ ਆਯੁਰਵੇਦ ਹਸਪਤਾਲ ਨੇੜੇ ਪੰਪਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੀਟਿੰਗ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਰਾਹੁਲ ਵਰਮਾ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਡਾਇੰਗ ਇੰਡਸਟਰੀ ਨੂੰ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ੧੦੦ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰਚ ਕਰਕੇ ਤਿੰਨ ਸੀਈਟੀਪੀ ਪਲਾਂਟ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰੰਗਾਈ ਉਦਯੋਗ ਸੀਵਰੇਜ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਰੰਗਾਈ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਿੱਧਾ ਸੀ.ਈ.ਟੀ.ਪੀ ਪਲਾਂਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਸਾਫ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਢਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ 17 ਅਜਿਹੇ ਪੁਆਇੰਟ ਹਨ, ਜਿੱਥੋਂ ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਿੱਧਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਗਮ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।