ਹਰ ਘਰ ਦੀ ਰਸੋਈ ‘ਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਦੇ ਕਈ ਰਾਜ਼ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਈ ਸਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਸਵਾਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਿਲੰਡਰ ਵਿਚ ਤਰਲ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਗੈਸ (LPG) ਭਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਲਪੀਜੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਗੈਸਾਂ ਹਨ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਸਿਲੰਡਰਾਂ ‘ਚ ਭਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਘਰ ‘ਚ ਰੱਖਿਆ LPG ਸਿਲੰਡਰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਲਾਲ ਰੰਗ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਿਲੰਡਰ ਨੂੰ ਵੀ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਲੰਡਰ ਵਿਚ ਵੀ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਰੀ ਐਲਪੀਜੀ ਗੈਸ ਜਲਣਸ਼ੀਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਣਗਹਿਲੀ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਲਈ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਨੂੰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲਿਕਵੀਫਾਈਡ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਗੈਸ (LPG) ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ (CNG), ਪਾਈਪਡ ਨੈਚੁਰਲ ਗੈਸ (PNG), ਆਕਸੀਜਨ, ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਰਾਮਦਾਇਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤਕ ਉਹ ਸਹੀ ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਆਕਸੀਜਨ ਗੈਸ ਲਈ ਸਿਲੰਡਰ ਨੂੰ ਸਫੈਦ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਗੈਸ ਸਿਲੰਡਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਗੈਸ ਲਈ ਸਿਲੰਡਰ ਨੂੰ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਟਾਇਰ ਵਿਚ ਹਵਾ ਭਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਲੰਡਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪਾਂ ‘ਤੇ ਟਾਇਰਾਂ ‘ਚ ਹਵਾ ਭਰਨ ਲਈ ਜਾਂ ਪੰਕਚਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਮਿਲੇਗਾ।
ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਲਈ ਸਿਲੰਡਰ ਨੂੰ ਭੂਰਾ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੁਬਾਰਿਆਂ ‘ਚ ਹਵਾ ਭਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਗੁਬਾਰੇ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ‘ਲਾਫਿੰਗ ਗੈਸ’ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਗੈਸ ਲਈ ਸਿਲੰਡਰ ਨੂੰ ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਨਾਈਟਰਸ ਆਕਸਾਈਡ ਗੈਸ ਭਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਗੈਸ ਲਈ ਸਿਲੰਡਰ ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ, ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।