ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਪੁਰੀ ‘ਚ ਸਥਿਤ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਦਾ ਰਤਨ ਭੰਡਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਨ ਭੰਡਾਰ ਅਨਮੋਲ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀਮਤੀ ਹੀਰੇ ਅਤੇ ਗਹਿਣੇ, ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ, ਤਾਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਹਿਣੇ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਵਾਲ ਇਹ ਵੀ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਟੋਰ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਸੋਨਾ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਸੋਨਾ ਕਿਸ ਨੇ ਦਾਨ ਕੀਤਾ?
ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ 1805 ਵਿੱਚ ਚਾਰਲਸ ਗਰੂਮ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ 64 ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਗਹਿਣੇ, 128 ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕੇ, 1,297 ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ, 106 ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਅਤੇ 1,333 ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਸਨ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਮੰਦਰ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1197 ਵਿੱਚ, ਉੜੀਆ ਸ਼ਾਸਕ ਅਨੰਤ ਭੀਮ ਦੇਵ ਨੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ।
ਕਈ ਰਾਜਿਆਂ-ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਸਥਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਾ ਅਨੰਗਭੀਮ ਦੇਵ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਕਈ ਲੱਖ ਦਾ ਸੋਨਾ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੂਰਜਵੰਸ਼ੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਨੂੰ ਕੀਮਤੀ ਹੀਰੇ ਅਤੇ ਸੋਨਾ ਭੇਟ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ‘ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 12ਵੀਂ ਸਦੀ ‘ਚ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਰਜਵੰਸ਼ੀ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਪਿਲੇਂਦਰ ਦੇਵ ਨੇ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ‘ਚ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਗਨਨਾਥ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਸੋਨਾ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
