ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਦੀਸ਼ੁਦਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਲਈ ਮਾਂਗ ਵਿੱਚ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਾਦੀਸ਼ੁਦਾ ਔਰਤਾਂ ਦਾ 16 ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਅਧੂਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂਗ ਵਿਚ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਗਿਆਨਕ ਮਹੱਤਤਾ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ…
ਕਿੱਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ?: ਇਹ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਨੇ ਵੀਰਾ ਅਤੇ ਧੀਰਾ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਦਮੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵੀਰਾ ਕਾਫ਼ੀ ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤ ਧੀਰਾ ਦਿੱਖਣ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ‘ਤੇ ਗਏ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਕੰਦਮੂਲ ਖਾ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਪਹਾੜ ‘ਤੇ ਹੀ ਸੁੱਤੇ।
ਪਿਆਸੇ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਵੀਰਾ ਨੇੜਲੇ ਜਲ ਭੰਡਾਰ’ ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਧੀਰਾ ਉਥੇ ਬੈਠ ਕੇ ਉਸਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਰਾਸਤੇ ‘ਚ ਵੀਰਾ ‘ਤੇ ਕਾਲੀਆ ਨਾਮ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀਰਾ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ। ਵੀਰਾ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਲੀਆ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ। ਜਿਸਦੀ ਹਾਸੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਧੀਰਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ।
ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਲੀਆ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਵੀਰਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਬਸ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਇਸ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਵੀਰਾ ਨੇ ਧੀਰਾ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮਾਂਗ ਵਿਚ ਸੰਧੂਰ ਭਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਔਰਤਾਂ ਪਤੀ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫ਼ਾਇਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ…
ਸੰਧੂਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਪਾਰਾ ਧਾਤ ਦਿਮਾਗ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਰਾ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਕੇ ਤਣਾਅ ਮੁਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸੰਧੂਰ ਵਿਚ ਪਾਰਾ ਵਰਗੀ ਧਾਤ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਝੁਰੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮੱਥੇ ‘ਤੇ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕੰਟਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਲੱਡ ਸਰਕੁਲੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜਿਨਸੀ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਜਲਦੀ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮੱਥੇ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਮਨ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਤਣਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਿਰਦਰਦ, ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਵੀ ਸੰਧੂਰ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।