ਲੁਧਿਆਣਾ : ਨਿਗਮ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ਼ੇਨਾ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗੋਹਾ ਸੁੱਟ ਕੇ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਨਿਗਮ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਨਿਗਮ, ਪੇਡਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (ਪੀਪੀਸੀਬੀ) ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਡੇਅਰੀ ਮਾਲਕ ਗੋਹਾ ਗੋਬਰ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਨੂੰ ਦੇਣਗੇ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਡੇਅਰੀ ਸੰਚਾਲਕ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤੇ ਜੇਕਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਤਾਂ ਡੇਅਰੀ ਸੀਲ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪੀਪੀਸੀਬੀ ਅਤੇ ਡਰੇਨੇਜ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਡੇਅਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਡੇਅਰੀ ਸ਼ੈੱਡਿੰਗ ਗੋਬਰ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ‘ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਨਗਰ ਦੇ ਹੰਬੜਾ ਰੋਡ, ਹੈਬੋਵਾਲ ਅਤੇ ਤਾਜਪੁਰ ਰੋਡ ਤੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਡੇਅਰੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਲੈਕਸਾਂ ਵਿਚ 500 ਦੇ ਕਰੀਬ ਡੇਅਰੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 45 ਹਜ਼ਾਰ 500 ਪਸ਼ੂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 455 ਟਨ ਗੋਬਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਡੇਅਰੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੋਹਾ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਹੀ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੈਬੋਵਾਲ ਡੇਅਰੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦੀਆਂ 250 ਡੇਅਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 33,000 ਜਾਨਵਰ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 330 ਟਨ ਗੋਬਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। 2004 ਵਿੱਚ, 225 ਟਨ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਬਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਗੋਬਰ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਸੀ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਸਿਰਫ 140 ਟਨ ਗੋਬਰ ਹੀ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। 170 ਟਨ ਗੋਬਰ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਤਾਜਪੁਰ ਡੇਅਰੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 125 ਟਨ ਗੋਬਰ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਗੋਬਰ ਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬੁੱਢਾ ਦਰੀਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ 650 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਕੀਮ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਪਸ਼ੂ ਡੇਅਰੀਆਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਬੁੱਢਾ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਪੈਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।